Deelnemer uitgelicht: Henk Hornstra
In elke nieuwsbrief lichten we een deelnemer aan het ANLb uit. Wat voor beheer heeft deze deelnemer? Wat zijn de drijfveren om mee te doen? Welke aanpassingen in de bedrijfsvoering zijn er nodig om mee te doen? Voor deze nieuwsbrief gaan we in gesprek met Henk Hornstra, die de eerste vogelakker in het werkgebied van het Collectief heeft gerealiseerd.
Type bedrijf: biologisch melkveebedrijf
Runt bedrijf met: ouders Sierd en Femmie Hornstra
Aantal stuks vee: 95 melkkoeien + 30 stuks jongvee
Aantal hectares: 63 ha grasland
Welke pakketten heb je afgesloten binnen ANLb?
We hebben verschillende vormen van beheer. In het weidevogelgebied Eesveen hebben we extensief weiden op een perceel dat grenst aan een plasdras van een andere deelnemer. Het extensief weiden is samen met de plasdras uitgerasterd tegen vossen. Daarnaast hebben we botanische randen liggen bij twee percelen. Sinds dit jaar hebben we ook twee percelen van elk ongeveer 2,5 ha vogelakkers op landgoed De Eese. Deze hebben we afgelopen voorjaar ingezaaid.
Hoe lang doe je al aan agrarisch natuurbeheer?
De botanische randen hebben we nu ongeveer zes jaar, extensief weiden doen we sinds twee jaar en met de vogelakkers zijn we afgelopen jaar gestart.
Wat zijn je drijfveren om mee te doen met ANLb?
Wij proberen met ons bedrijf zoveel mogelijk samen te werken met – en gebruik te maken van – de natuur en kunnen binnen de kaders die ANLb ons geeft prima werken. Een gedeelte van het jongvee loopt op het perceel dat we extensief beweiden en het gewas afkomstig van de vogelakkers kunnen we voeren. Dit geeft een win-win situatie. Mooi dat we op deze manier een stukje bij kunnen dragen aan behoud van natuur en biodiversiteit.
Kun je uitleggen welke werkzaamheden je uitvoert voor de vogelakker?
De percelen die we dit jaar in gebruik hebben genomen zijn jarenlang botanische hooilanden geweest op landgoed de Eese. Daarom hebben wij eerst grondmonsters laten nemen van de percelen. De pH bleek 4,4 en dat is niet ideaal om een eiwitgewas te zaaien met luzerne en rode klavers. We hebben eerst de zode gefreesd en daarna hebben we er 1200 kg kalk per hectare over gestrooid om de pH te verhogen. Daarna hebben we een collega bio boer ingehuurd met zijn overtopfrees en zaaicombinatie en zijn we begonnen de akkerranden in te zaaien. De percelen werden verdeeld in meerdere stroken waarbij klaver/ luzerne en grassen/granen/kruiden/bloemen elkaar afwisselen. Het eiwit gewas mag drie keer per jaar geoogst worden; de eerste keer na 1 juni en daarna moet er steeds zes weken tussen elke maaibeurt zitten. De akkerranden mogen de laatste keer voor de helft mee worden gemaaid. Het maaien doen wij met de dubbele messenbalk om de natuur zo min mogelijk te storen en hergroei te bevorderen.
Wat zijn je ervaringen tot nu toe met de vogelakker?
Tot nu toe zijn we tevreden, de klavers lijken goed aan te slaan. De luzerne heeft het iets lastiger met in totaal 15 balen van twee maaibeurten op 3,5 ha (70% van 5 ha) valt die opbrengst nog wat tegen. We hebben begin april gezaaid en een droog voorjaar gehad, we verwachten daarom volgend jaar wel meer opbrengst. Voor ons is het prima werkbaar dat er tussen de luzerne akkerranden staan, omdat we niet werken met grote machines. We hebben de breedte van de stroken afgestemd op de breedte van onze machines.
Welke aanpassingen in jouw bedrijfsvoering zijn er nodig om mee te kunnen doen aan ANLb?
Op het perceel dat we extensief beweiden loopt een gedeelte van onze pinken met een stier. Eigenlijk hoeven we verder geen aanpassingen te doen in de bedrijfsvoering, behalve rekening houden met de regels rond het maaien van de vogelakkers. Het gewas van de vogelakkers gaan we aankomende winter aan de melkkoeien voeren, iedere dag een halve baal luzerne was het plan, hopelijk duurt de winter niet te lang. Op deze manier kunnen we mooi eiwit van eigen land bijvoeren.
Wat hoop je te bereiken met deelname aan agrarisch natuurbeheer?
Met onze deelname aan agrarisch natuurbeheer hopen we onze kennis te verbreden en een bijdrage te leveren aan het in stand houden van de populatie weidevogels in onze regio.
Wat is een vogelakker?
Een vogelakker is een volveldse, meerjarige vorm van agrarisch natuurbeheer, die bestaat uit een afwisseling van stroken met meerjarig eiwitgewas (bij voorkeur luzerne of rode klaver) en stroken kruidenrijke akkerranden ingezaaid met een mengsel van grassen, granen en kruiden.
Vogelakkers zijn bedoeld oorspronkelijk ontwikkeld voor uitgestrekte, open akkerbouwgebieden, maar deze maatregel kan ook in het kleinschalig cultuurlandschap van meerwaarde zijn voor (akker)vogels zoals ringmus, geelgors, keep, vink en groenling. Ook soorten als torenvalk en steenuil kunnen profiteren van deze maatregel vanwege een verhoogd muizenaanbod.
De stroken met luzerne of rode klaver mogen maximaal drie keer per jaar gemaaid worden, het gewas kan daarbij gebruikt worden als veevoer. De kruidenrijke akkerranden kunnen fungeren als (winter)voedsel voor vogels en worden dus grotendeels niet geoogst of gemaaid. Om goed te functioneren moeten vogelakkers meerdere jaren op dezelfde plek liggen, zodat de insecten- en muizenpopulaties zich kunnen opbouwen. Een vogelakker wordt na een paar jaar vernieuwd of verplaatst.