Grutto’s weer in aantocht

Het nieuwe weidevogelseizoen is alweer begonnen. De eerste plasdraspompen staan weer in het land en de plasdrassen lopen vol. Dit heeft een geweldige aanzuigende werking op allerlei weidevogels en vooral grutto’s. Dit jaar zullen een recordaantal pompen worden ingezet in het werkgebied van het Agrarische Natuur Collectief Noordwest Overijssel. Ook de oppervlakte agrarisch natuurbeheer is opnieuw gestegen. Dit is onder meer gerealiseerd door de extra middelen vanuit het ‘Aanvalsplan grutto’.  We vertrouwen erop dat de gezamenlijke inzet van veldcoördinatoren en vrijwilligers zal resulteren in een verbetering van de leefomgeving voor de weidevogels.

Niet iedereen is ervan overtuigd dat we met al deze inspanningen doeltreffend bezig zijn. Zo kwam er een kritisch rapport van de Rekenkamer. In dit rapport (over het weidevogelbeleid) wordt het subsidiebedrag voor weidevogels vergeleken met de populatieomvang van grutto’s en de omvang van het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Op basis van deze landelijke gegevens concludeert de Algemene Rekenkamer dat het huidige weidevogelbeleid in Nederland niet werkt. De landelijke trend van de grutto wordt echter niet alleen beïnvloed door het ANLb  (slechts 6% van het landbouwareaal).  Zonder het agrarisch natuurbeheer en de verbeteringen van de leefomgeving voor weidevogels was de populatie van de grutto al veel verder achteruitgegaan dan nu het geval is. Ook andere factoren die niet in het rapport zijn meegenomen beïnvloeden de populatie omvang, zoals oprukkende bebouwing en predatie. Het rapport doet geen recht aan de inspanningen die de boeren leveren en die in verschillende deelgebieden prachtige resultaten opleveren. Verder heeft het onderzoek betrekking op de periode 2001-2021. Sinds 2016 voeren de agrarische natuurcollectieven het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) uit. In Noordwest Overijssel werken ruim 300 boeren samen aan het realiseren van leefgebieden voor weidevogels, waaronder de grutto. Succesfactoren hierbij zijn onder andere samenwerking tussen boeren in de ontwikkeling van beheermozaïeken, het creëren van plasdrassen en hoog waterpeil, extensieve kruidenrijke graslanden, verschillende vormen van (voor)beweiding en uitstellen van het maaien. Predatie, droogte en ontwatering, te zware vegetatie, grootschalig maaien en versnippering van de leefgebieden vormen belangrijke bedreigingen. Binnen het Collectief zien we wel degelijk goede initiatieven en beheermozaïeken die de achteruitgang van de weidevogels lokaal hebben gestopt.

Deze successen en ook de twee GLB-pilots (‘Vooruit boeren op water en veen’ en ‘Boeren binnen en nabij Natura 2000-gebieden in Overijssel’) bieden voldoende aanknopingspunten om met vertrouwen vooruit te kijken. Er gebeuren immers prachtige dingen voor weidevogels in ons gebied en er wordt hard gewerkt aan meer toekomstperspectief voor ondernemers die boeren met ‘natuurlijke of beleidsmatige beperkingen’. Belangrijk doel van de genoemde pilots is het beter in beeld krijgen van welke maatregelen passen in de bedrijfsvoering en wat de financiële consequenties zijn die hiermee samenhangen. Ik vertrouw erop dat we hier samen een veel scherper beeld van kunnen krijgen in de komende periode.

Een vruchtbaar seizoen toegewenst,

Cor Pierik, voorzitter Agrarische Natuur Collectief Noordwest Overijssel